yeni platonculuk ne demek?

Yeni PlatonculukveyaYeni Eflatcunculukya daNeoplatonizm, Plotinus'un çalışmalarıyla başlayan ve İmparator Justinyan'nın Platon'un akademisini M.S 529'da kapatmasıyla biten Platonik felsefe sürecini tanımlamak için kullanılan modern terim.¹ Platon ve Aristoteles öğretilerini uzlaştırarak oluşturulmuş felsefi akım. Platonizm'in bu türü doğasında mistik veya dini unsurlarla tanımlanmaktadır.²

Öğretileri

Yeni Platonculuk antikçağın sonuna doğru egemen olmaya başlamıştır ³ ve Antikçağ Yunan felsefesinin sonu olarak nitelenir.⁴

Evrensel oluşmayı tinsel ilkeyle açıklamasından dolayı da gerici bir nitelik taşıdığı belirtilmektedir.⁵ Plotinos ve Proklos Yeni Platonculuğun önemli düşünürlerindendir.⁶ Ayrıca Plotinos’un öğrencisi Porphyrios, Bergama Yeni–Platoncu okulunun kurucusu Kapadokyalı Aedesius, Atinalı Plutarkhos ve İskenderiyeli Hypatia Yeni Platonculuğun örnek verilebilecek önde gelen isimleridir.⁷ Yeni Platonculuğun felsefi sistemi başta Plotinus ve diğer bu isimler tarafından geliştirilmiştir.⁸ Felsefenin dinselleştirildiği bir dönemdir. Tanrı kavramı bu dönemde ön plana çıkmıştır.⁹ Hegel, felsefe tarihi derslerinde Yeni-Platoncuları “tanrı üzerine bir hayli ince kıyılmış palavra” ileri sürmekle suçlamıştır.¹⁰

Yeni Platonculuğun etkisi oldukça büyük olmuştur. Hristiyan felsefesini, geç antikçağın, tüm tanrıbilimini etkilemiştir.¹¹ Ortaçağ'ın hemen hemen tamamında bu düşünce sistemi Platon'un düşünce sisteminin en etkili versiyonlarından birisi olmuştur.¹² İslam ve Yahudi düşüncesi üzerinde de etkili olmuştur.¹³ Antikçağda önem verilen yaşam pratiklerinin karşısına felsefede teori anlayışı çıkmıştır.¹⁴

Özellikle İtalyan rönesansı döneminde Giovanni Pico della Mirandola, Marsilio Ficino, Medici, Michelangelo ve Sandro Botticelli gibi isimler yeniplatonculuğa katkıda bulunmuşlardır. Bizans'tan İtalya'ya getirilen Platon'un el yazmalarının Floransa Akademisi'nde bu isimler tarafından çevirileri yapılır. Ayrıca bu dönemde, Platon'dan yola çıkan aynı isimler, platonik aşk kavramını ortaya çıkartmışlardır.

Ayrıca bakınız

• Platon
• Plotinus
• Porphyrios
• Proklos
• İskenderiyeli Hypatia

Kaynakça

• HANÇERLİOĞLU, Orhan (2010) Felsefe Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul. ISBN 978-975-14-0089-5
• HÖFFE, Otfried (2008) Felsefenin Kısa Tarihi, İnkılap Kitabevi, İstanbul. ISBN 978-975-10-2771-9

Notlar

Orijinal kaynak: yeni platonculuk. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩

3. Höffe,2008.s.77. ↩

4. Hançerlioğlu,2010.s.464. ↩

5. Hançerlioğlu,2010.s.463. ↩

6. Höffe,2008.s.78. ↩

7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩

Kategoriler